Almanya’nın Brandenburg eyaletinde ilginç bir istifa olayı yaşandı. Sağlık bakanlığı bir ilaç firmasının karıştığı skandal için soruşturma başlattı. Uzman soruşturma ekibi önceki gün raporunu sunduktan hemen sonra sağlık bakanı Diana Golze (Die Linke, Sol Parti) istifa etti. Çünkü, ilaç firmalarıyla eczaneler arasındaki ilişkiyi kontrol etmede kısmen ‘yapısal problemler’ ortaya çıkmıştı.
Golze’nin davranışı Almanya’da ilk değil. Yakın tarihte Almanya’da siyaset arenasında onlarca örnek saymak mümkün.
Federal Savunma Bakanı Franz Josef Strauss (CSU), 1962’de “Spiegel-Hadisesi” sebebiyle istifasını verdi. Alman ordusu hakkında eleştirel yayın yapan Spiegel dergisinin binası aranmış, hatta yayın yönetmeni Rudolf Augstein gözaltına alınmıştı.
Baden-Württemberg eyaletinde uzun yıllar başbakanlık yapan Lothar Späth (CDU), değişik firmalara birçok defa tatil masraflarını ödetmişti. Bu durum “Hayal Gemisi Hadisesi” ile ortaya çıkınca 1991’de istifa etti.
Jürgen Möllemann (FDP), 1993’te Federal Ekonomi Bakanı ve başbakan yardımcısı iken yakın akrabasının ürettiği alışveriş arabası cipinin reklamını resmi antetli kâğıtta yaptığı için istifa etti.
Björn Engholm, 1993’te SPD Parti Başkanı ve Schleswig-Holstein Eyaleti Başbakanı iken CDU’lu politikacı Uwe Barschel ile ilgili bazı bilgileri araştırma komisyonunda verdiği ifadenin aksine daha önceden bildiğinin ortaya çıkmasıyla bütün siyasi görevlerinden istifa etti.
Günther Krause, yine 1993’te Federal Trafik Bakanı olduğu sırada Berlin’e taşınırken devlet imkanlarını kullandığı için istifa etti. Daha öncesinde ise ev temizlikçisinin ücretini işçi Bulma Kurumu’na ödettiği tartışılmıştı.
Max Streibl, Bavyera Başbakanı iken 1993 yılında “Amigo-Hadisesi” sebebiyle istifa etti. Streibl’in akçeli işlerle sıkı ilişkileri ve uzak seyahatlerini bazı çevrelere ödettiği ortaya çıkmıştı.
Gerhard Glogowski (SPD), Aşağı Saksonya Başbakanı iken düğününün bir kısmını bira firmalarından sponsor yoluyla ödediği için 1999’da görevinden ayrıldı.
Kurt Biedenkopf (CDU), 2002’de Saksonya Eyaleti Başbakanı iken devlete ait misafirhanede oturduğu daire için gerekenden az kira ödediği ortaya çıkında istifa etti.
Rudolf Scharping (SPD), PR adlı şirketin danışmanı Moritz Hunzinger ile tartışmalı ilişkilerinden dolayı görevini bırakmak zorunda kaldı. Söz konusu firma Scharping 2002’de Savunma Bakanı iken aldığı pahalı elbiselerin ücretini ödemiş.
Gregor Gysi, 2002 yılında Berlin Ekonomi Senatörü iken resmi seyahatlerle biriken bonus millerini özel hayatı için kullandığı ortaya çıkınca istifa etti.
Cem Özdemir (Yeşiller) de 2002’de yine aynı sebeple federal milletvekilliğini bırakmıştı.
Andrea Fischer (Yeşiller), 2001’de Federal Sağlık Bakanı iken BSE (Deli dana hastalığı) konusunda yeterli önlem alınmadığı ve Almanya`daki sucuklarda kesinlikle BSE yoktur açıklamasına rağmen, bir laboratuvar araştırması sonucu sucukta BSE çıkması üzerine basın toplantısı yaparak, “benim de BSE konusunda hatalarım olmuştur. Çok üzgünüm.” dedi ve istifa etti.
Karl-Heinz Funke (SPD) 2001 yılında Federal Tarım Bakanı iken yine BSE konusunda sorumluluk üstlenerek halkın nazarında fazla itibar kaybetmemek düşüncesiyle istifa etti.
Barbara Stamm (CSU), yine 2001’de Bayern Eyaleti Sağlık Bakanı iken BSE ve domuzlarda görülen hormon dopingi ve antibiyotik kullanımı skandalında, domuzlarda iki yıldır illegal olarak ilaç kullanıldığından haberdar olduğu ortaya çıkınca istifasını verdi.
Franz Josef Jung (CDU), 2009 yılında Savunma Bakanı olduğu sırada Afganistan’da Alman komutanın emriyle bir benzin tankerinin bombalanması ve sivillerin ölmesiyle ilgili yanlış bilgi vermesi ve vaktinde kamuoyunu doğru bilgilendirmemesi sebebiyle Federal Çalışma Bakanlığını yürütürken istifa etti.
Almanya Cumhurbaşkanlarından Horst Köhler (CDU) ise 2010 yılında Afganistan’daki Alman Askeri Birliğini ziyareti sonrasında bir radyoya verdiği demeçte, “gerektiğinde çıkarlarımızı korumak, örneğin ticaret yollarının güvenliği için askeri görevlerde bulunmanın” zaruret olduğunu açıklaması, Alman anayasasına uygun olmadığı gerekçesiyle bazı politikacılar tarafından eleştirilince istifa etti.
Eski Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg (CSU), doktora tezinde intihallerde bulunduğunun ortaya çıkmasıyla sıkıntılı günler geçirir. Doktor titri elinden alınan zu Guttenberg de aynı erdemi göstererek istifa eder. Çünkü gelişmiş toplumlarda öyle bir lekeyle uzun süre siyaset yapmak teamüllere göre mümkün değildir.
Yine Almanya Cumhurbaşkanı Christian Wulff (SPD) medyanın, arkadaşı bir firma sahibinden uygun şartlarda ev kredisi alması ve 2007 yılında Styl’e yaptığı bir tatilde otel masraflarını film prodüktörü David Groenewold’un ödediği gibi sebeplerle 2012’de istifa etti. Cumhurbaşkanının rüşvete açık olduğu gerekçesiyle savcılığın açtığı davada 2014’de aklansa da sonuç değişmedi.
Listeyi uzatmak mümkün. Değişik dönemlerde, değişik vesilelerle her kademeden birçok insanın rahatlıkla koltuklarını terk ettiklerini görüyoruz. Hem de birçok insanın “ne var bunda” diyebileceği gerekçelerle.
Öyle anlaşılıyor ki, istifa etme, sorumluluk bilincine sahip olma, onurlu yaşama, samimi ve erdemli olmanın adı. Başında bulunduğu kurumda yolsuzluklar varsa, kamuoyu yanlış bilgilendiriliyorsa, hele millete zarar veriliyorsa, işi gerektiği gibi yürütemiyorsa, o kişinin istifa etmesi, hem o kurumun fazla lekelenmemesi, hem de o işe layık birisinin önünü açması yönüyle kişilikli bir davranış. Aksi halde o kurum, kamuoyu nezdinde yıprandığı gibi, istifa etmeyen o kişinin de itibar kaybettiği açık.
Peki geri kalmış toplumlarda durum nasıl? İstifa edenler değil, istifa gerekçeleri ayyuka çıkmış sürüyle insan hala koltuklarında oturabiliyor, tarifi imkansız yüzsüzlükle halkın karşısına çıkabiliyorlar. İstifa müessesesi demokratik bir teamülse, o ülkelere bir de bu gözle bakmakta fayda var. Yani toplumun demokrasiyi ne kadar içselleştirdiğinin de aynası bu. Almanya’da yalancı, iftiracı, adı kötü işlere karışan insanlar oy alamazken, Müslüman toplumlarda hala prim yapabiliyorlar.
Muhammet Mertek
